نفت و توسعۀ ایران (2010 1945) - دانلود رایگان
دانلود رایگان


نفت و توسعۀ ایران (2010 1945) - دانلود رایگان



دانلود رایگان

دانلود رایگان
نفت و توسعۀ ایران (2010-1945)چکیده
در این پژوهش با استفاده از آمار های مربوط به نفت و شاخص های توسعه، تاثیر نفت (درآمد و ساختار های ناشی از نفت) بر توسعۀ ایران مورد بررسی قرار گرفته است. مبنای تعیین شاخص های توسعه یافتگی عبارتند از: 1- نظریات مختلف توسعه بویژه نظریات نوسازی 2- شاخص ها و تعاریف مورد نظر سازمان های بین المللی 3- نقد نظریه ها و تعدیل آنها بر اساس ویژگی های خاص جغرافیائی، تاریخی ، اجتماعی و فرهنگی ایران. در مورد ارتباط نفت با توسعه نیز ، از نظریات مختلف بویژه تئوری های " دولت رانتیر" و "بلای منابع" استفاده شده است.
براساس یافته های پژوهش، نفت در توسعۀ اقتصادی ایران نقش دوگانه داشته است: درآمد نفت به رشد برخی شاخص های کمّی توسعه مانند تولید ناخالص داخلی و صنعتی شدن کمک کرده است ؛ به عنوان مثال در مورد صنعتی شدن، نفت هم باعث ایجاد صنعت نفت گردیده و هم سرمایۀ لازم برای ایجاد سایر صنایع را فراهم کرده است اما در بهبود شاخص های کیفی توسعۀ اقتصادی (رفع فقر، رفع بیکاری و رفع نابرابری)چنین نقشی ایفا نکرده است. اگرچه سرمایۀ اولیه طرح های فقر زدایی دولت ها از محل فروش نفت تامین شده اما نفت به رفع فقر منجر نشده است. نفت بصورت مستقیم و غیر مستقیم باعث اشتغالزایی گردیده اما به دلایلی نظیر سرمایه بر بودن صنعت نفت و افزایش جمیت با نرخ بالا، درصد بیکاری کاهش چشمگیر نداشته است. لذا درآمد نفت نتوانسته مشکل بیکاری را حل کند. تاثیر نفت بر شاخص نابربری منفی بوده و نفت نه تنها عامل رفع نابرابری نبوده بلکه از طریق ساز و کار های مختلف باعث تشدید نابرابری شده است.
بررسی رابطۀ نفت با شاخص های دموکراسی و توسعۀ سیاسی بیانگر این واقعیت است که درآمد و ساختار اقتصادی مبتنی بر نفت به عنوان یکی از موانع توسعۀ سیاسی عمل کرده است؛ افزایش استقلال دولت از جامعه، تضعیف احزاب غیر دولتی، تشدید فساد سیاسی و تضعیف دموکراسی از جمله پیامد های افزایش درآمد نفت است. این پیامد ها بویژ در دهۀ 1350 و در پی بروز اولین شوک نفتی با شدت بیشتری مشاهده می گردد.
نفت و درآمد های آن در تغییر شاخص های توسعه اجتماعی و فرهنگی آثار متفاوت داشته است؛ درآمد های هنگفت نفت باعث رونق شهرها و گسترش شهرنشینی گردیده، مقدمات تحرک شغلی و اجتماعی رافراهم کرده، آموزش دولتی را به نقاط مختلف کشور گسترش داده ، باعث کاهش میزان بی سوادی گردیده است و ... اما در برخی شاخص های توسعۀ اجتماعی نقش منفی ایفا کرده است. به عنوان مثال: سرمایه اجتماعی را کاهش داده است. اقتصاد نفتی با افزایش فساد مالی به افزایش جرائم کمک کرده و با ایجاد بی ثباتی اقتصادی ، انگیزه ی گرایش به تخلف برای غلبه بر مشکلات اقتصادی را تقویت کرده است. با توجه به آثار متفاوت نفت بر شاخص های توسعه، ساختار های ناشی از نفت و درآمد های حاصل از آن باعث توسعۀ ناموزون ایران گردیده است.

شاخص هاي درماني قبل از انقلاب اسلامي..............................................................
مقدمه
اگرچه واژۀ توسعه عمدتاً بعد از جنگ جهانی دوم وارد ادبیات سیاسی و اقتصادی دنیا گردید اما پدیده های توسعه و توسعه نیافتگی سابقه ای طولانی دارند؛ در دورۀ باستان در کنار برخی مناطق جغرافیایی که از تشکیلات حکومتی پیشرفته و به تبع آن از هرگونه قدرت سیاسی و اقتصادی محروم بودند، مناطقی نظیر امپراطوری های هند، چین ، مصر، ایران و روم و دولت - شهرهای یونان دارای میزان قابل توجهی از قدرت نظامی ، بوروکراسی گسترده و تشکیلات سیاسی نسبتاً کارآمد بودند و به تعبیر امروزی نسبت به سایر کشورها توسعه یافته تر بودند.اما آنچه منجر به پیدایش واژه های توسعه و توسعه نیافتگی گردید، پیشرفت تعدادی از کشورها از ابتدای قرون جدید ( ونه تفاوت کشورها در دورۀ باستان) می باشد. این دسته از کشورها که بیشر در اروپا و آمریکای شمالی قرار دارند، در نتیجۀ تعامل اندیشه ها و مکاتب فکری از یکسو و تحولات سیاسی - اقتصادی از سوی دیگر، انواع خاصی از نظامهای سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی را بوجود آوردند و به وضعیتی دست یافتند که بعد ها توسعه یافتگی نامیده شد.
در ایران، آگاهی از توسعه و توسعه نیافتگی از دوران قاجار ( دوره فتحعلی شاه به بعد ، بویژه در دوره ناصر الدین شاه) بوجود آمد وایرانیان از آن زمان دریافتند که در مقایسه با برخی کشورها، دچار پدیدۀ توسعه نیافتگی اند. این واقعیت که در دوره قاجار کشف گردید، تا امروز(سال1390 شمسی) همچنان یکی از واقعیت های اجتماعی تلخ کشور است. یکی از تفاوت های دورۀ کنونی با عصر قاجار این است که امروزه آگاهی از توسعه نیافتگی در انحصار تعداد معدودی از نخبگان فکری و سیاسی نیست؛ افرادی مانند عباس میرزا ، امیرکبیر و میرزا یوسف مستشار الدوله و سایر روشنفکران نسل اول، پس از آشنایی با بلاد فرنگ و مقایسۀ کشور خود با آنها به توسعه نیافتگی ایران پی بردند و بر همین اساس برخی از آنان به غربزده بودن متهم شدند اما امروزه نیاز به تغییر وضع موجود موضوعی است که تقریباً همه بصورت ملموس آنرا درک می کنند؛
مسئولان نظام با طراحی طرح های بزرگ، تدوین برنامه های 5 ساله و 20 ساله و ... به لزوم تغییر وضع موجود اذعان دارند. نخبگان فکری و دانشگاهیان با اجرای پروژه های تحقیقاتی ، تالیف کتاب و مقاله ، برگزاری همایش های علمی و ... بر این موضوع تاکید می کنند و اقشار مختلف مردم نیز به شیوه های خاص خود لزوم تغییر وضع موجود را تایید می کنند. وقتی به حرف های یک رانندۀ شریف تاکسی دقّت می کنیم محتوای اصلی درد دلهایش همان است که نخبگان سیاسی حاکم و اندیشمندان سیاسی می گویند. به عبارت دیگر همه با تعابیر مختلف می گویند: وضع موجود، مطلوب نیست. اگرچه میان گرایش های فکری مختلف در مورد تعریف توسعه اختلاف های زیادی وجود دارد اما وجدان جمعی این موضوع را می پذیرد که برخورداری از اشتغال، کاهش نرخ تورم، رفاه نسبی، رفع فقر و نابرابری، حاکمیت مردم بر سرنوشت اجتماعی خویش، حفظ کرامت انسانی و ... جزو ضرورت های زندگی امروزی است و مساله اساسی در مورد ایران ، فقدان این شرایط است . این وضع مطلوب را خواه توسعه بنامیم و یا آنرا ترقّی، پیشرفت و ... بدانیم ، در محتوای آن تغییری ایجاد نمی شود.
برای گذار به توسعه یافتگی لااقل سه نوع فعالیت صورت گرفته است: 1- تلاش نخبگان سیاسی حاکم در قالب برنامه های نوسازی از بالا 3- مبارزات سیاسی نخبگان غیر حاکم و توده های مردم برای حاکمیت دموکراسی و توسعه سیاسی ودستیابی به سایر ابعاد توسعه 3- مطالعات و نظریه پردازی های مربوط به توسعه توسط نخبگان فکری جامعه. تلاش های فکری و فعالیت های عملی، براساس قاعدۀ کلی رابطه ی علم و عمل با یکدیگر در تعامل بوده و بر هم اثر گذاشته اند.در برخی موارد حرکت های توسعه خواهانه براساس تئوری ها صورت گرفته و در برخی موارد تحولات سیاسی مرتبط باتوسعه، به بروز نظریه های جدید توسعه منجر شده است. در میان کارهای فکری مرتبط با توسعه ، موضوعاتی مانند: حملۀ مهاجمان خارجی، دخالت قدرتهای بیگانه، موانع فرهنگی ، شرایط جغرافیایی، مدیریت سیاسی و ... به عنوان مهمترین موانع توسعه مطرح شده اند.
در میان عوامل داخلی و بین المللی توسعه و توسعه نیافتگی ایران ، نفت و اقتصاد نفتی جایگاه مهمی دارد. این مادۀ طبیعی که آنرا هم طلای سیاه وهم بلای سیاه نامیده اند، ستون فقرات اقتصاد ایران است و لااقل در طول60 سال اخیر می توان رد پای آنرا در بسیاری از تحولات سیاسی ، اقتصادی ، و اجتماعی ایران پیدا کرد. شاید بتوان ادعا کرد که بسیاری از اتفاقات زندگی فردی و اجتماعی ایرانیان از تصادفات جاده ای و تکدی گری در کنار خیابان ها گرفته تا فرهنگ سیاسی نخبگان و ناپایداری احزاب سیاسی ، همه و همه به نوعی با ساختار اقتصادی نفت - پایه و درآمد های هنگفت نفت در ارتباطند. ( هرچند صرفاً معلول نفت نیستند) این پژوهش بجای پذیرش بی چون و چرای نظریه هایی مانند "دولت رانتیر" و کاربست آنها در مورد ایران، با استناد به واقعیت ها و تغییرات کمی شاخص های توسعه به بررسی رابطۀ نفت با ابعاد مختلف توسعه می پردازد،. شاهد این بیطرفی، نتایج متفاوتی است که در مورد رابطه نفت با شاخص های مختلف توسعه بدست آمده است.اگر چه این پژوهش بر موضوع نفت تمرکز کرده اما توسعه نیافتگی ایران را تک علتی نمی داند و به اثر گذاری عوامل مختلف، بویژه نقش نخبگان سیاسی و عامل مدیریت درآمد های نفتی نیز اذعان دارد.

الف : طرح تحقیق

1- تعریف مساله :
یکی از مهمترین موضوعاتی که محققان علوم سیاسی و اجتماعی و نخبگان سیاسی ایران درطول تاریخ معاصر با آن مواجه بوده اند، مساله ی توسعه و توسعه نیافتگی است. اهمیت موضوع توسعه باعث گردید تا پژوهشگران به تلاش و تکاپو برای یافتن عوامل توسعه نیافتگی و ارائه ی الگو ها و راهکارهای دستیابی به توسعه بپردازند. (اگرچه بخش عمده ای از تلاش های محقّقان، به آسیب شناسی فرایند توسعه و ریشه یابی عوامل توسعه نیافتگی اختصاص یافته و کمتر وارد مرحله ارائه ی راهکار و مدل برای توسعه شده اند ) امروزه پرسش های مربوط به توسعه نیافتگی ایران با جدیت بیشتری مطرح است زیرا تحولات داخلی و بین المللی و مطالبات روز افزون شهروندان اهمیت موضوع توسعه وضرورت دستیابی به آن را بیش از پیش نمایان ساخته است.
محققان تحولات ایران، در مورد آسیب شناسی روند توسعه، بر عوامل گوناگون تأکید کرده اند: استعمار، ویژگی های جغرافیایی و کم آبی، وجود دولت رانتیر، موانع فرهنگی، نقش نخبگان سیاسی و... از جمله عواملی است که به عنوان مهمترین موانع توسعۀ ایران مطرح شده اند. بطور کلی این نظریه ها را می توان به دو دسته تقسیم کرد : 1- نظریه هایی که مرکز ثقل عوامل توسعه نیافتگی ایران را در خارج از مرزها جستجو کرده و بر متغیرهایی نظیر استعمار و تحولات بین المللی تاکید کرده اند 2- نظریه هایی که به ریشه یابی توسعه نیافتگی ایران در داخل کشور پرداخته اند.
هر یک از این مجموعه ها دربرگیرندۀ عوامل و متغیر های مختلف می باشد.برخی متغیرها ی موثر برتوسعه هم جنبۀ داخلی دارند و هم جنبۀ خارجی؛ نفت و ساختار اقتصادی ناشی از آن، عاملی است که دارای ابعاد داخلی و بین المللی است به این معنی که هم به عنوان یکی از متغیرهای داخلی وهم به عنوان یکی از عوامل بین المللی در توسعه و توسعه نیافتگی ایران موثر است. از زمان اکتشاف و استخراج نفت درابتدای دهه ی 1280 شمسی، بویژه از زمان افزایش سهم نفت در درآمدهای کشور، بسیاری از تحولات سیاسی – اجتماعی ایران بطور مستقیم یا غیر مستقیم تحت تاثیر اقتصاد تک محصولی و درآمد های نفت قرار داشته اند: ناکارآمدی مؤسسات تولیدی، فساد اداری، نابرابری، گسترش شهرنشینی، نوع رابطه مردم و نظام سیاسی، روند استقراردموکراسی، فرهنگ سیاسی نخبگان، دخالت بیگانگان در امور مملکت و بسیاری از پدیده های اجتماعی دیگر که یا شاخص توسعه محسوب می شوند و یا ازعوامل توسعه به حساب می آیند، از نفت و اقتصاد نفتی تاثیر پذیرفته اند.
نفت بیش از نیمی از در آمد بودجه های سالانه و حدود 90 درصد از درآمدهای ارزی کشور را تشکیل می دهد و بر این اساس یکی از عوامل اساسی و تاثیر گذار در اقتصاد و نحوه اداره ی امور عمومی محسوب می گردد. با توجه به اهمیت توسعه و جایگاه نفت در زندگی اجتماعی مردم ایران وتاثیر درآمد های نفتی در تحولات اجتماعی کشور، این پژوهش به بررسی رابطه ی این دو موضوع اساسی پرداخته و بطور مشخص نقش نفت در توسعه ایران از پایان جنگ جهانی دوم تا کنون (پایان دهۀ1380) را مورد بررسی قرار می دهد.
با توجه به اینکه در زمینه ی اقتصاد نفتی ایران مطالب زیادی منتشر شده است، در این پژوهش تلاش می گردد بجای تعمیم نظریه های کلی در مورد ایران، با استفاده از آمار و ارقام و مستندات، رابطه ی متغیر مستقل (نفت) با متغیروابسته (توسعه) مورد بررسی قرار گیرد. در همین راستا رابطه ی علت و معلولی ویا لااقل همزمانی میان افزایش و کاهش درآمد نفت از یکسو و شاخص هایی مانند شهرنشینی، صنعتی شدن، تحرک شغلی، گسترش احزاب، فقر، بیکاری، نابرابری و...مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می گیرد
محدوده ی زمانی پژوهش از پایان جنگ جهانی دوم (1324 هجری شمسی) تا سال 2010میلادی ( 1389 شمسی، زمان اجرای پژوهش) می باشد. دهه ی 1320 شمسی بواسطه ی اشغال ایران توسط متّفقین وآغاز مبارزات ملی شدن صنعت نفت، نقطه ی عطفی در تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی کشور بویژه تاریخ نفت محسوب می شود، از آنجا که سالهای پایانی حکومت قاجار و دوره ی سلطنت رضاشاه، نفت سهم چندانی در تولید ناخالص ملی نداشته است، در این پژوهش به بررسی این دوره پرداخته نمی شود از سوی دیگر طولانی بودن نسبی دوره ی زمانی پژوهش بواسطه رعایت رویکرد "جامعه شناسی تاریخی " است. با توجه به انتخاب این رویکرد، رعایت پیوستگی تاریخی ضروری به نظر می رسید و بررسی یک دوره ی کوتاه (مثلا 8 ساله) باعث غفلت از عوامل و زمینه های تاریخی می گردید
2- اهداف و ضرورت اجرای طرح:
در دویست سال گذشته مساله توسعه یکی از مهمترین مسائل اجتماعی کشور و از مهمترین دغدغه های نخبگان سیاسی، محققان علوم اجتماعی و مردم بوده است. توسعه نیافتگی موضوعی است که حتی آنان که آنرا مهمترین مساله ی کشور نمی دانند، در زندگی روزمره بصورت ملموس با این پدیده ی نامطلوب مواجه اند، بر همین اساس، شناخت عوامل این پدیده ی اجتماعی از اهمیت زیادی برخوردار است. در مورد ابعاد مختلف نفت و نظام اقتصادی ایران و آسیب شناسی فرایند توسعه تحقیقات گسترده ای صورت گرفته و کتابها و مقالات ارزنده ای نوشته شده است اما رابطه ی استخراج وصادرات نفت با توسعه و نقش عواید حاصل از فروش نفت در فرایند توسعه ی کشور موضوعی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته و بطور مشخص هیچ کتاب و یا پایان نامه ای تحت عنوان "نقش نفت در توسعه ی همه جانبه ی ایران" دیده نمی شود.و این در حالی است که نفت شاهرگ حیاتی کشوراست و از زمان استخراج وصادرات نفت، این منبع زیرزمینی به عنوان یکی از متغیرهای اساسی در همه ی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی ایرانیان ازجمله: جابجایی قدرت، رابطۀ مردم ونظام سیاسی، میزان رفاه اجتماعی، توسعه ی سیاسی، توسعه ی اقتصادی، جایگاه ایران در نظام بین الملل و...، به نحو چشمگیری موثر بوده است.
ازسوی دیگر چنانکه در سطور بالا اشاره شد، پژوهشگران حوزه ی توسعه ضمن توجه به همه ی عوامل موثر بر این پدیده، بر یک عامل خاص تاکید کرده اند و این عامل یا در زمره ی عوامل خارجی قرار داشته ویا جزو عوامل داخلی توسعه نیافتگی بوده است. در نتیجه دو دسته از نظریات در مقابل یکدیگر قرار گرفته اند ( نظریات برون گرا و نظریات درون گرا ) اما موضوع نفت به آسانی در هیچ یک از این دسته بندی ها قرار نمی گیرد، نفت ایران و جایگاه آن در اقتصاد و تحولات اجتماعی، هم یک موضوع داخلی است و هم تحت تاثیر عوامل خارجی قرار دارد. البته ذکر این نکته صرفا به منظور تاکید بر اهمیت موضوع نفت بوده و به معنی گستردگی حوزه ی این پژوهش نمی باشد؛ در این نوشتاربا تمرکز بر نقش ساختار اقصاد نفتی و نحوه ی مدیریت منابع و در آمدهای نفتی، از زاویه سیاست داخلی به نقش نفت در توسعه پرداخته خواهد شد. برخی از اهداف اجرای این طرح پژوهشی عبارتند از:
1- توجه به نقش نفت در تحولات سیاسی – اجتماعی کشور
2- آسیب شناسی فرایند توسعه ی کشور بر پایه ی معیارهای کمی و واقعیت ها ( بجای ارائه ی تحلیل کلی مبتنی بر نظریه های جهانشمول)
3- بکارگیری شیوه ی جامعه شناسی تاریخی در آسیب شناسی فرایند توسعه به منظور ارائه ی یک تحلیل واقع گرایانه و ایجاد زمینه جهت ترسیم راهکارهای علمی ،کاربردی و قابل اجرا برای توسعه ی کشور
4- بررسی علمی و بدون پیش داوری در مورد نقش مثبت و منفی نفت در فرایند توسعه
5- ارائه ی راهکارهایی برای اصلاح الگوی مدیریت منابع حاصل از فروش نفت
3-سوال اصلی :
اقتصاد نفتی و در آمد های حاصل از فروش نفت از پایان جنگ جهانی دوم تاکنون چه تاثیری در روند توسعه ی ایران داشته است؟
4- سوالات فرعی :
1- منظور از توسعه چیست و شاخص های توسعه یافتگی کدامند؟
2- رابطه نفت و توسعه براساس کدام نظریه ها قابل تبیین است ؟
3-آیا نفت الزاما عامل توسعه ویا عقب ماندگی است و تاثیر آن در همه ی کشورها یکسان بوده است؟
4- در آمد های نفت چه نقشی در شاخص های توسعه ی اقتصادی از قبیل صنعتی شدن، فقر، بیکاری ونابرابری داشته است؟
5- اقتصاد متکی به نفت چه نقشی درتوسعه ی سیاسی و شاخص های آن از قبیل : فعالیت احزاب، برگزاری انتخابات آزاد، رابطه دولت و جامعه مدنی و آزادی مطبوعات داشته است؟
6- نفت چه نقشی در تغییر شاخص های توسعۀ اجتماعی از قبیل افزایش امید به زندگی، شهری شدن، بهداشت و تحرک اجتماعی داشته است ؟
5- فرضیه :
در آمد های حاصل از فروش منابع خدادادی بطور بالقوه می تواند به عنوان سرمایۀ مورد نیاز توسعه ی اقتصادی مورد استفاده قرار گرفته و در مرحله گذار به دموکراسی درتجهیز نمادهای توسعه ی سیاسی مانند احزاب نیز موثر واقع گردد، بررسی تحولات کشورهای گوناگون نیز بیانگر تاثیر مثبت و منفی درآمدهای نفتی بر توسعه می باشد. در ایران، نفت علی رغم تامین سرمایه ی اولیه برای توسعه در برخی بخش ها، مانند صنعت و تاثیر مثبت درشاخص هائی از قبیل رشد اقتصادی و تولید ناخالص ملی، پیامدهایی نظیر: تمرکز ثروت نزد دولت، رقابت ناپذیری در اقتصاد، استقلال دولت از جامعه، سرپوش گذاشتن بر ناکارآمدی موسسات اقتصادی و ناکار آمدی بوروکراسی را به دنبال داشته است. لذا اگرچه در آمد های نفت در افزایش بر خی شاخص های کمی توسعه موثر بوده است، اما در کل به عنوان یکی از عوامل بازدارنده ی توسعه همه جانبه ی کشور عمل کرده و در توسعه ی ناموزون موثر بوده است
6- مفاهیم و متغیر ها
مفاهیم اصلی این پژوهش عبارتند از : توسعه، توسعه ی موزون، رشد اقتصادی، نیل به دموکراسی، توسعه سیاسی، امید به زندگی، صنعتی شدن، تحرک طبقاتی، شهری شدن، دولت رانتیر، استقلال دولت از جامعه، اقتصاد دولتی، تمرکز قدرت، تمرکز ثروت، جامعه مدنی و.... مفهوم تعدادی از مهمترین مفاهیم این پژوهش در ادامه ی همین فصل مورد بررسی قرار خواهد گرفت
متغیروابسته :روند توسعه ی ایران
متغیر های مستقل: درآمدهای نفت، ساختار اقتصادی نفتی، تمرکز ثروت نزد دولت، تمرکز قدر ت، دولت رانتیر، اقتصاد تک محصولی و....
متغیر مستقل: دولت و سیاست های آن
7- روش ها وفنون اجرای طرح :
در این تحقیق از روش ترکیبی( کمی و کیفی) با رویکرد توصیفی – تحلیلی استفاده می شود و تکنیک های زیر مورد استفاده قرار می گیرد :
1- تحقیق کتابخانه ای و استفاده از متون موجود
3- بررسی اسناد، مدارک، قرارداها، نامه ها و...
8- پیشینه تحقیق
چنانکه گفته شد، در مورد "توسعه" تحقیقات زیادی صورت گرفته است، این تحقیقات عمدتاً به آسیب شناسی توسعه و یافتن عوامل توسعه نیافتگی ایران پرداخته اند. در مورد "نفت" نیزعلاوه بر کتابهایی که توسط نویسند گان ایرانی و خارجی نوشته شده است، تعداد زیادی مقاله و پایان نامه دانشجویی با موضوعاتی از قبیل : مسائل فنی و شیوه های استخراج نفت، تجارت و قراردادهای نفتی، شیوه های تصفیه ی نفت و... به رشته تحریر در آمده است. اما درمورد ارتباط دو متغیر "نفت" و "توسعه" پژوهش چندانی صورت نگرفته است. بسیاری ازکتاب های مربوط به نفت صرفاً به بررسی تحولات نفت پرداخته و از بررسی ارتباط نفت با متغیر های گوناگون خودداری کرده اند.
9- ساماندهی فصول تحقیق:
این تحقیق شامل یک مقدمه، یک بخش نتیجه و 6 فصل به شرح زیر می باشد:
1- کلیات : طرح تحقیق و تعریف مفاهیم
2- اهمیت و تاریخچه نفت (ایران و جهان)
3- چارچوب تئوریک
4-نفت و توسعه اقتصادی ایران
5-نفت و توسعه سیاسی
6- نفت و توسعه اجتماعی و فرهنگی
ب : تعریف مفاهیم اصلی
توسعه
معناي لغوي توسعه عبارت است از گسترش، تكامل، پيشرفت و ظاهركردن ويژگي هاي پنهان. آنچه در ادبيات سياسي تحت عنوان توسعه مطرح شده است، ترجمه واژه لاتين Development است. از نظرلغت شناسي، Development يكي از واژه هايي است كه از لغت Envelpper گرفته شده است. ENVELOPER خود از ريشه ی Voloper است که در قرن دوازده میلادی رایج بود، این واژه نيز به نوعي برگرفته از واژه Volverاست كه در زبان لاتين به معناي (چرخش) است، لذا واژه (Development) به معني چرخيدن به دور خود و گسترش تدريجي چيزي كه شروع شده، به کار رفته است.[1]
مفهوم توسعه كه به تدريج جايگزين مفاهيم ديگري نظير" ترقي"، " تكامل" و "رشد" گردید، در ابتدا از علوم طبيعي استخراج شد و پس از آن در مورد فرايند تغيير در جوامع بشري به كار گرفته شد. این واژه در نخستين كاربردش به زبان فرانسه و انگليسي در سال 1752 به معناي رسيدن به اهداف يا ايده هایي براساس يك طرح يا برنامه بود، سپس به عنوان مراحل مشخصي در برنامه خدا و بعد به مثابه توالي بيولوژيكي تغيير از يك دانه و تخم گياه به يك گل، به كار رفت. معناي لغوي واژه توسعه نيز همين كاربرد را دارد و به معناي خارج شدن از پوشش و لفاف يا بروز و ظهور همۀ آنچه كه به طور بالقوه در چيزي وجود دارد، يا رشد و تكامل يك ارگانيسم از نوع و حالتي ساده تر به نوع و حالتي كامل تر، بالاترو پيچيده تر است.[2]
مفهوم توسعه كه بعد از جنگ جهاني دوم بصورت گسترده وارد ادبيات سياسي گرديد، مانند همه مفاهيم علوم اجتماعي فاقد تعريف واحد و جهانشمول است. توسعه يك فرآيند چندبعدي است كه معمولاً به تغيير از يك وضع كمتر مطلوب به وضع مطلوب اشاره مي كند. توسعه يك مفهوم هنجاري است و هيچ تعريف واحدي براي آن وجود ندارد. برخي معتقدند كه توسعه بايد به زمان، مكان و شرايط مربوط باشد و نمي توان آنرا به فرمولي با كاربرد جهاني كاهش داد[3]. زيرا توسعه نيافتگي تا حد زيادي براساس تعريف اعضاي يك جامعه از اين مفهوم نیازها و اولویت های زندگی آنان تعيين مي شود.
در برخي تعاريف، توسعه به عنوان يك كلّيّت واحد مورد بررسي قرار گرفته است يعني به ابعاد سياسي، اقتصادي و اجتماعي توسعه توجه شده است و در برخي تعاريف بر يكي از ابعاد توسعه تأكيد شده است. از سوي ديگر، عده اي از محققان، توسعه را به انواع مختلف از قبيل توسعه سياسي، توسعه اجتماعي، توسعه اقتصادي و... تقسيم كرده اند. تعدادي از تعاريف توسعه به شرح زير مي باشند:
"مايكل تودارو" توسعه را جرياني چندبعدي مي داند كه مستلزم تغييرات اساسي در ساخت اجتماعي ، طرز تلقي مردم و نهادهاي ملي و نيز تسريع در رشد اقتصادي، كاهش نابرابري و ريشه كن كردن فقر مطلق است.[4] وی ابعاد اجتماعي، سياسي و اقتصادي توسعه را بطور همزمان در نظر مي گيرد، به اين معني كه تحول در ساخت اجتماعي و نگرش هاي مردم را شرط توسعه مي داند. همچنين با اشاره به تغيير در نهادهاي ملي، توسعه سياسي را مدنظر قرار مي دهد و سرانجام به توسعه اقتصادي بر مبناي شاخص هاي كيفي مي پردازد. براساس نظريات اقتصاددانان، در برابر برخي شاخص هاي كمي توسعه اقتصادي مانند درآمد سرانه و توليد ناخالص ملي، شاخص هايي مانند رفع فقر، بيكاري و نابرابري، معيارهاي كيفي توسعه محسوب مي شوند. تودارو به ابعاد مختلف توسعه توجه کرده لذا تعريف او را مي توان تعريف توسعۀ همه جانبه دانست.
"دادلي سيرز" رئيس مؤسسه اطلاعات توسعه اي دانشگاه ساسكس نيز توسعه را جرياني چندبعدي مي داند كه تجديد سازمان و سمت گيري متفاوت كل نظام اقتصادي- اجتماعي را به همراه دارد. به عقيده وي توسعه علاوه بر بهبود ميزان توليد و درآمد، شامل دگرگوني اساسي در ساخت هاي نهادي، اجتماعي اداري و همچنين ايستارها ی مردم است. توسعه در بسياري از موارد حتي عادات و رسوم و عقايد مردم را نيز دربرمي گيرد.[5] در برخي تعاريف، دگرگوني اجتماعي و تغييرات ساختار اجتماعي برجسته شده است به عنوان مثال: پيتر دونالدسون در تعريف توسعه مي گويد: توسعه به وجود آمدن تغييرات اساسي در ساخت اجتماعي، گرايش ها و نهادها براي تحقق كامل هدفهاي جامعه است.[6]
در تعريف گونارميردال بر عنصر رفاه و رفع فقر تأكيد شده است. وي مي گويد: توسعه يعني فرآيند دورشدن از توسعه نيافتگي، يعني رهايي از چنگال فقر. راه رسيدن به اين مقصود و شايد آنچه كه عملاً موجب كاميابي در اين راه مي شود، عبارت است از برنامه ريزي به منظور توسعه [7]
"اميل دوركیم" توسعه را يك نوع گذر از همبستگي مكانيكي به سوي همبستگي ارگانيكي مي داند و بر روابط بين اجزاء نظام اجتماعي و كاركرد اجزاء مختلف تأكيد مي كند. ازنظر دوركیم در يك جامعه توسعه نيافته رابطه اجزاء نظام سياسي ساده و داراي ارتباط مكانيكي است اما در جامعه توسعه يافته، اجزاء جامعه مانند ارگانيسم موجودات زنده داراي پويايي بوده، با یکدیگر رابطه چندجانبه دارند.
در برخي تعاريف، توسعه سياسي مهمترين ركن توسعه قلمداد شده است، به عنوان مثال:آمارتیاسن ،اقتصاددان معروف توسعه و برنده جايزه نوبل اقتصاد سال 1998، در كتابي تحت عنوان توسعه به مثابه آزادي ، توسعه را به عنوان يك فرايند بسط و گسترش آزادي هاي واقعي مردم تلقي مي كند و معتقد است، خود آن آزادي ها به شاخص های ديگري نيز وابسته اند برخی از این شاخص ها عبارتند از : ترتيبات اجتماعي و اقتصادي (مثلاً تسهيلات آموزشي و مراقبت هاي بهداشتي) و نيز حقوق مدني و سياسي (مثلاً آزادي مشاركت در بحث و بررسي هاي عمومي) يا صنعتي شدن، پيشرفت تكنولوژيك و نوسازي اجتماعي. به نظر او توسعه دربرگيرنده آزادي است و آزادي هم اهميت ذاتي دارد و هم به عنوان ابزاري براي پيشبرد توسعه لازم مي باشد.[8] همه ی ابعاد توسعه درنهايت، قدرت انتخاب شهروندان را افزايش مي دهند : توسعه اقتصادي و وفور كالاها و خدمات باعث پيدايش آزادي انتخاب مي شود و توسعه سياسي، آزادي مشاركت سياسي، انتقاد و... را تأمين مي كند. لذا آماريتاسن عنصر آزادي را به عنوان ركن توسعه مورد تأكيد قرار می دهد.
با توجه به تعاریف گوناگون، بطور كلي توسعه، تحول عميق و نسبتاً باثبات در ابعاد سياسي اقتصادي و اجتماعي يك جامعه است، به گونه اي كه ساختار سياسي داراي انفكاك ساختاري شود و تكثر قدرت، تخصصي شدن نقش ها و افزايش دايرۀ انتخاب شهروندان تحقق يابد، از نظر اقتصادي علاوه بر شاخص هاي كمّي مانند تسريع در رشد اقتصادي، پديده هايي مانند فقر، بيكاري و نابرابري بطورنسبی از بين مي رود و اعضاي جامعه از رفاه نسبي برخوردار مي شوند و از نظر اجتماعي و فرهنگي تحول اساسي در ايستارها و طرز تلقي هاي شهروندان به وجود مي آيد و نگاه آنها به مسائل اجتماعي دگرگون مي شود به گونه اي كه فرهنگ جامعه در روند توسعه و پيشرفت، مانعی ایجاد نمی کند.
توسعه به معناي واقعي كلمه، توسعه ی همه جانبه است اما در اين نوشتار به منظور سهولت بررسي رابطه ميان متغيرهاي مستقل و متغير وابسته، شاخص هاي سياسي، اجتماعي و اقتصادي در فصول جداگانه و بصورت مستقل مورد بررسي قرار مي گيرند. با توجه به اين تفكيك، سه مفهوم توسعه اقتصادي، توسعه سياسي و توسعه اجتماعي نيز بطور خلاصه بررسي مي شود.

توسعه سياسي
توسعه سياسي از مفاهيمي است كه پس از جنگ جهاني دوم در ادبيات توسعه مطرح شده است و حوزه بحث مهمي را در علوم سياسي و جامعه شناسي تشكيل مي دهد. در ارتباط با فضاي مفهومي اين واژه، ديدگاه هاي مختلفي وجود دارد. از نظر برخي افراد، توسعه سياسي یعنی شرايط سياسي و حكومتي لازم براي افزایش كارآيي اقتصادي. مفهوم ديگري از توسعه سياسي، تأكيد را بركارايي حكومت مي گذارد و از همين رو توسعه با افزايش در كارايي اجرايي و ظرفيت بيشتر در انجام سياست هاي عمومي همراه مي شود. همين مفهوم از توسعه بيشترين همراهي را با اداره حكومت توسط استعمار داشته و توجه آن به توسعه معقول و ديوانسالار معطوف بوده است. سومين تعريف توسعه سياسي به تعبیت از نظريه پردازان بزرگ اجتماعي مطرح شده و با درجه توسعه برحسب ميزاني كه الگوهاي رفتاري نوين بر الگوهاي رفتاري سنتي پيشي مي گيرند، ارتباط پيدا مي كند. بدين ترتيب توسعه هنگامي محقق مي شود كه شرایط جدید بدست آمده، جاي استانداردهاي معمول را بگيرد، تمركز كاركردي به جاي ازهم گسيختگي كاركردي در روابط اجتماعي بنشيند و هنجارهاي كلي جاي هنجارهاي ويژه را اشغال كند. مفهوم چهارم توسعه سياسي با آزمون كارايي كلي نظام و ظرفيت اداره حكومت و جامعه به عنوان يك كل همراه است.[9]
به تعبير ارگانسكي توسعه سياسي عبارت است از: كارايي فزاينده حكومتي در بهره برداري از منابع مادّي و انساني ملت براي اهداف ملي[10]. از نظر "هانتينگتن"، هر اندازه يك نظام سياسي از سادگي به پيچيدگي، از وابستگي به استقلال، از انعطاف ناپذيري به انعطاف پذيري و از پراكندگي به يگانگي گرايش پيدا كند، به همان اندازه به ميزان توسعه سياسي آن افزوده خواهد شد.[11]"آيزنشتات" توسعه سياسي را به ساختار سياسي تنوع يافته و تخصصي شده و توزيع اقتدار سياسي در كليه بخش ها و حوزه هاي جامعه مرتبط مي سازد.[12] براساس فرهنگ علوم سياسي آكسفورد، مشاركت سياسي، حكومت مسئول، احترام به حقوق بشر و توجه به نيازهاي انساني از ويژگي هاي توسعه سياسي به شمار مي روند.[13]
با توجه به تعاريف گوناگون، توسعه سياسي تحول اساسي در نحوه مديريت جامعه است و درواقع بدون توسعه سياسي، رشد اقتصادي، رفاه و توسعه اجتماعي امكان پذير نيست. برخي شاخص هاي توسعه سياسي عبارتند از: تكثر قدرت، مشاركت مردم در اداره امور جامعه، انتخابات آزاد، آزادي مطبوعات، رعايت حقوق بشرو پاسخگويي حكومت.

توسعه اجتماعي و فرهنگي
توسعه اجتماعي از مفاهيمي است كه با چگونگي و شيوه زندگي افراد يك جامعه پيوندي تنگاتنگ دارد و در ابعاد عيني، بيشتر ناظر بر بالابردن سطح زندگي عمومي ازطريق ايجاد شرايط مطلوب و بهينه در زمينه هاي فقرزدايي، تغذيه، بهداشت، مسكن، اشتغال، آموزش و چگونگي گذران اوقات فراغت مي باشد.[14] منظور از توسعه اجتماعي اشكال متفاوت كنش متقابلي است كه در يك جامعه خاص همراه با توسعه تمدن رخ مي دهد. توسعه اجتماعي و توسعه فرهنگي جنبه هاي مكمل و پيوسته يك پديده اند و هر دو نوع الزاماً به ايجاد وجوه تمايز فزاينده جامعه منجر مي شود. [15]
مفهوم اجتماعي به معناي كلي آن اعم از مفاهيم سياسي و اقتصادي است اما در معناي خاص منظور از توسعه اجتماعي تغيير در كيفيت زندگي شهروندان است. موضوعاتي مانند رفاه، اميد به زندگي، سطح سواد، حضور زنان در عرصه هاي اجتماعي، نظام سلامت و بهداشت و... از شاخص هاي توسعه اجتماعي و فرهنگي محسوب مي شوند.
توسعۀ اقتصادي
چنانکه گفته شد، توسعه مفهومي هنجاري است و براساس شرايط ويژه كشورها، تعاريف گوناگون از آن ارائه مي شود. درمورد توسعه اقتصادي مي توان بصورت عيني، شرايط و وضعيت كشورهاي توسعه يافته را، "توسعه يافتگي" قلمداد كرد و يا براساس وضع مطلوب مورد نظر هر یک از جوامع براي آنان تعريفي از توسعه ارائه داد اما در هر صورت برخي پديده ها مانند: صنعتي شدن و درآمد سرانۀ بالا جزو اصول ثابت توسعه قلمداد می شوند. لذا در کنار اصول ثابت و جهانشمول توسعه می توان برای کشورهای مختلف مدل های گوناگون توسعه ارائه داد. در برخي تعاريف، توسعه بعنوان يك روش (بجاي يك وضعيت) مدنظر قرار گرفته است.به عنوان مثال از نظر دكتر حسين عظيمي: تنها يك پديدۀ اساسي وجود دارد كه تحقق آن، عامل مشترك بين همه كشورهاي توسعه يافته و فقدان آن، وجه مشترك تمامي كشورهاي توسعه نيافته است، طبيعتاً همين پديده عصاره و جوهر توسعه اقتصادي است. تفاوت اساسی اين است كه توليد در كشورهاي توسعه يافته متكي بر مباني علمي و فني نوين بشري است. در حالي كه توليد در كشورهاي توسعه نيافته با اتكاي عمده بر مباني علمي و فني سنتي صورت مي گيرد.[16]
شاخص هاي توسعه اقتصادي را به دو دسته سنتي و جديد تقسيم كرده اند: شاخص هايي مانند افزایش درآمد سرانه و رشد توليد ناخالص ملي جزو شاخص هاي سنتي و معيارهايي مانند رفع فقر، بيكاري و نابرابري جزو شاخص هاي جديد محسوب مي شوند. برحسب اصطلاحات اقتصادي، "توسعه" در دهه گذشته به معناي توانايي اقتصاد ملي براي ايجاد و تداوم رشد سالانۀ توليد ناخالص ملي با نرخ هاي 5 تا7 درصد و بيشتر بوده است. براي مثال، در قطعنامه سازمان ملل، دهه هاي 1960 و 1970 دهه هاي توسعه ناميده شد و "توسعه" عمدتاً برحسب نيل به هدف نرخ رشد سالانه 9درصد در توليد ناخالص ملي تعريف شد. ناکارآمدی شاخص های کمی در بیان وضعیت اقتصادی و میزان رفاه شهروندان کشورها باعث توجه به شاخص های کیفی گردید.
در دهه هاي 1950 و 1960 تعداد بسياري از كشورهاي جهان سوم در مجموع به هدفهاي رشد سازمان ملل دست يافتند ولي سطح زندگي توده هاي مردم در اكثر زمينه ها بدون تغيير باقي ماند، تجربه نشان داد كه نواقص بسياري در اين تعريف محدود وجود دارد، به دنبال آن، نظریات زيادي درمورد "كنارگذاشتن توليد ناخالص ملي" به عنوان شاخص اصلی توسعه اقتصادی ازطرف اقتصاددانان و تصميم گيران سياسي مطرح شد و حمله هاي مستقيم عليه وجود فقر مطلق، توزيع ناعادلانه درآمدها و بيكاري فزاينده شدت گرفت. به طور خلاصه، درخلال دهه 1970 توسعه اقتصادي برحسب كاهش يا ازبين بردن فقر، نابرابري و بيكاري در چارچوب يك اقتصاد درحال رشد، باز تعريف شد.[17]
نارسايي تعريف سنتي توسعه اقتصادي هنگامي بهتر نمايان مي گردد كه به فاصله طبقاتي در برخي كشورها توجه كنيم. در بسياري از كشورهاي در حال توسعه 20درصد از شهروندان حدود 80درصد از درآمدها را در اختيار دارند و دهك هاي پايين جامعه از درآمد ملي بهره چنداني ندارند، لذا شاخص هاي كمي مانند درآمد سرانه و رشد اقتصادي بخوبي بيانگر وضع اقتصادي يك جامعه نيستند. بطور كلي درتعریف توسعه اقتصادي می توان گفت : وضعيتي است كه درآن علاوه بر رشد شاخص هاي كمي اقتصاد، شاخص های کیفی نیز بهبود یافته و فقر، بيكاري و نابرابري نيز به حداقل برسد و كشور براي تأمين نيازهاي اساسي خود به ديگران وابسته نباشد.

نفت
عده اي واژه نفت را واژه اي عربي مي دانند و برخي ريشه اين واژه را در زبان اوستايي جستجو مي كنند. در زبانهاي فرانسوي و انگليسي نفت را پترول Petrol و پتروليوم Petroleum مي خوانند كه از تركيب دو كلمه لاتين Petros به معني سنگ و Oleum به معناي روغن (روغن سنگ) بدست آمده است. [18] نفت مايع سياه رنگي است كه منشأ آلي فسيلي دارد و از دو ماده كربن و هيدروژن تشكيل مي گردد و دليل اطلاق مواد هيدروكربني به مواد نفتي نيز همين تركيب كربن و هيدروژن است.[19] نفت از بقاياي گياهان آبزي و حيوانات ذره بيني كه ميليونها سال پيش در لايه هاي زمين مي زيسته اند تشكيل مي گردد. ساختار زمين شناسي، تعيين كننده كمّيت و كيفيت نفت مي باشد. بيش از 160 نوع محصول از نفت خام توليد مي شود.[20] انواع نفت از نظر وزن مخصوص عبارتند از: نفت سبك، نفت متوسط و نفت سنگين.
نفت سبك به نفتي اطلاق مي گردد كه "ا، پي. آي" آن 34 يا بيشتر باشد و از آن براي تهيه بنزين استفاده مي شود. نفت متوسط داراي وزن مخصوص يا "ا.پي.آي" 20 تا 34 است و نفت سنگين به نفتي گفته مي شود كه وزن مخصوص آن 20 درجه يا كمتر باشد.[21]

رانت
"ديويد پيرس" در لغت نامه ی اقتصاد مدرن، واژه رانت (Rent) را به شكل زير تعريف مي كند: رانت پرداختي است در ازاء يك عامل توليد كه از ميزان لازم براي حفظ وضعيت كاربرد فعلي آن بيشتر باشد.[22]در ادبيات سياسي و اقتصادي، رانت به درآمدي گفته مي شود كه بدون زحمت و تلاش و صرفاً به ازاء در اختيارداشتن مواهب طبيعي و خدادادي بدست مي آيد. هنگامي كه كشوري در كنار يك آبراه بين المللي قرار گرفته و عوارض عبور كشتي ها از اين آبراه را دريافت مي كند درواقع به رانت دسترسي پيدا كرده است. مهمترين نوع رانت كه باعث پيدايش مفهوم "دولت را نتیر" شده است، درآمد حاصل از فروش نفت مي باشد. واژه رانت ابتدا در ادبيات اقتصاددانان اروپايي قرن 19 ازجمله آدام اسميت، ديويد ريكاردو و كارل ماركس مطرح شد اما پس از جنگ جهاني دوم تعدادي از علماي علوم اجتماعي در چارچوب رهيافت اقتصاد سياسي درمورد چگونگي ايجاد دولت راينتر و ماهيت آن به بحث وبررسي پرداختند. افرادي مانند فيليپ اوكينز، ديويد پيرس، حازم ببلاوي وجياكومو لوسياني از اين گروه اند.[23]
حسین مهدوی که از نظریه پردازان اصلی دولت رانتیر است، دولت هایی را که بصورت منظم و طی مدت زمان معینی میزان قابل توجهی از اجاره (رانت) را دریافت می کنند، دولت رانتیر می نامد؛ این رانت از سوی شرکت ها و دولت های خارجی به دولت رانتیر پرداخت می گردد. به عنوان مثال دریافت حق عبور کشتی ها از کانال سوئز نوعی رانت محسوب می گردد.[24]
براساس مباحث اين دسته از انديشمندان، دولت رانتير دولتي است كه بيش از 42 درصد از درآمد خود را از محل رانت بدست مي آورد. رانت عمدتاً از محل فروش محصولات خدادادي به خريداران خارجي تأمين مي گردد.

[1] - حميدرضا ملك محمدي، از توسعه لرزان تا سقوط شتابان، تهران: مركز اسناد انقلاب اسلامي، 1381، ص 19
[2] -احمد موثقی،اقتصاد سیاسی توسعه و توسعه نیافتگی،تهران:انتشارات دانشگاه تهران،1387،ص4
[3] -ايان ملك لين، فرهنگ علوم سياسي آكسفورد، ترجمه حميد احمدي، تهران: نشر ميزان، 1381، ص 232
[4] - مايكل تودارو، توسعه اقتصادي در جهان سوم، ترجمه غلامعلي فرجادي، تهران: مؤسسه عالي پژوهش در برنامه ريزي و توسعه، 1378، ص 135
[5] - مصطفي ازكيا، جامعه شناسي توسعه، تهران: نشر كلمه، 1377، ص 8
[6] - همان
[7] - همان، ص 9
[8] - احمد موثقي، نوسازي و اصلاحات در ايران، تهران: نشر قومس، 1385، ص44
[9] -مصطفي ازكيا، پيشين، ص 20
[10] - احمد موثقي، نوسازي و اصلاحات در ايران، پيشين، ص 50
[11] - عبدالعلي قوام، چالش هاي توسعه سياسي، تهران: نشر قومس، 1379، ص 86
[12] - عبدالعلي قوام، پيشين، ص 20
[13] - ايان ملك لين، پيشين، ص 133
[14] - مصطفي ازكيا، پيشين، ص 19
[15] - همان
[16] - حسين عظيمي، مدارهاي توسعه نيافتگي در اقتصاد ايران، تهران: نشرني، 1373، ص 175
[17] - مايكل تودارو، پيشين، صص 22-21
[18] -ايرج ذوقي، مسائل سياسي، اقتصادي نفت ايران، تهران: انتشارات پاژنگ، 1372، ص 12
[19] -همان، ص 11
[20]-kevin.K. Tshi , more oil less Democracy Theory and Evidence from crud oil discoveries , university of Chicago (Jolo market Paper November 17, 2005)
[21] - ميرطيب موسوي و عليرضا اميني، نفت، سياست، اقتصاد، تهران: انتشارات خط سوم، 1379، ص 21
[22] - اميرمحمد حاجي يوسفي، رانت، دولت رانتيرو انتريسيم: يك بررسي مفهومي اطلاعات سياسي، اقتصادي، شماره 125، 126و ص 152
[23] - عليرضا ازغندي، جامعه شناسي سياسي ايران، تهران: نشر قومس، 1385، ص 40
[24]-H.Mahdavy,"the pattern and problems of economic development in the Rentier states: the case of Iran" in M.A.Cook,studies in the economic history of the middle east,London,1970,p 428



دریافت فایل
جهت کپی مطلب از ctrl+A استفاده نمایید نماید





مقاله


پاورپوینت


فایل فلش


کارآموزی


گزارش تخصصی


اقدام پژوهی


درس پژوهی


جزوه


خلاصه


اسدالله علم در جايگاه عالي‌ترين رابط شاه با کشورهاي خارجي

شاپور جي در سال 1324ش/1945م با پذيرفتن مسئوليتي ديگر به بحرين اعزام ... پس
از سقوط مصدق مسائل مربوط به نفت ايران در عرصه بين‌المللي اهميت بسزايي يافت. ...
شاه را از منظر دولت‌مردان وايتهال گامي مؤثر در توسعه روابط دو کشور قلمداد کند.11

( 2000 2010 ) اﻧﺪوﻧﺰي اﻗﺘﺼﺎدي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﺮآﯾﻨﺪ در دوﻟﺖ ﻧﻘﺶ ﺑﺮرﺳﯽ - مجله پژوهش های ...

19 مه 2015 ... ﻧﻘﺶ. دوﻟﺖ. در. ﻓﺮآﯾﻨﺪ. ﺗﻮﺳﻌﻪ. اﻗﺘﺼﺎدي. اﻧﺪوﻧﺰي. ﺑﯿﻦ. ﺳﺎل. ﻫﺎي. 2010. -. 2000. ﭘﺮداﺧﺘﻪ. اﺳﺖ ... ﺗﻮﺳﻌﻪ.
ﺻﻨﻌﺘﯽ. از. ﻃﺮﯾﻖ. ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻨﯽ. واردات. ﭘﯿﺮوي. ﮐﺮده. ﮐﻪ. ﻋﻤﺪﺗﺎ. ﺑﻪ. وﺳﯿﻠﻪ. درآﻣﺪﻫﺎي. ﻧﻔﺘﯽ ..... اﯾﺮان،. 13:
1381. ﺗ). ﺮ. ورﯾﺴﻢ. ﻧﯿﺰ. از. ﻣﻨﺎﺑﻊ. ﻣﻬﻢ. درآﻣﺪﻫﺎي. ارزي. اﻧﺪوﻧﺰي. ﺑﻪ. ﺷﻤﺎر. ﻣﯽ. ودر ..... 1945. ﮐﺸﻮر.
اﻧﺪوﻧﺰي. ﻣﺴﺘﻘﻞ. ﮔﺮدﯾﺪ. و. ﺳﻮﮐﺎرﻧﻮ. ﺑﻪ. ﻋﻨﻮان. اوﻟﯿﻦ. رﺋﯿﺲ. ﺟﻤﻬﻮر. اﻧﺪوﻧﺰي. زﻣﺎم. اﻣﻮر.

گزارش توسعه انسانی سازمان ملل متحد در سال 2010 و وضعیت ایران ...

4 نوامبر 2010 ... گزارش توسعه انسانی سازمان ملل متحد در سال 2010 و وضعیت ایران ... آور درامد نفتی
در دهه اخیر اثر منفی گسترش نابرابری ها در شاخص توسعه انسانی ...

واﻟﺮاﺷﺘﺎﻳﻦ اﺳﺎس ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺑﺮ 1332 ﻣﺮداد 28 ﻛﻮدﺗﺎي ﺑﺮرﺳﻲ

24 فوریه 2015 ... ﺎد ﺑﺪون ﻧﻔﺖ . 3-1-. ﺧﺮوج ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻧﻔﺘﻲ اﻳﺮان از ﻛﻨﺘﺮل. ﻗﺪرت. ﻫﺎي. ﻣﺮﻛﺰ ﻧﻈﺎم ﺟﻬﺎﻧﻲ. ﺳﻮد ﺧﺎﻟﺺ ... 1945. (
ﻛﻨﻔـﺮاﻧﺲ ﻳﺎﻟﺘـﺎ). رخ داد. و در آن. رﻫﺒــﺮان ﺳــﻪ ﻛﺸــﻮر اﻧﮕﻠــﻴﺲ، آﻣﺮﻳﻜــﺎ و ﺷــﻮروي ﺣﻀــﻮر داﺷــﺘﻨﺪ. (
ﻫﻤــﺎن،. 2010. ؛ ﺳــﺎﻳﺖ www.eurozin.com .) آن. ﻃﻮر ﻛﻪ. واﻟﺮاﺷﺘﺎﻳﻦ. اﺳﺘﺪﻻل ﻣﻲ. ﻛﻨﺪ اﻳﺮان از ﺟﻤﻠﻪ
ﻣﻨـﺎﻃﻘﻲ ..... ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ و اﻋﻄﺎي ﺗﺴﻬﻴﻼت ﻣﺎﻟﻲ ﺑـﻪ ﺻـﺎدرﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻛﺎﻻﻫـﺎي اﻳﺮاﻧـﻲ.

ایراس - توسعه اقتصادی، تحریم های غرب و آینده روسیه؛ جهانگیر کرمی

10 دسامبر 2016 ... ایده اصلی این نوشته آنست که تحریم های غرب بنیان توسعه اقتصادی ... الملل دانشگاه
تهران و عضو شورای علمی موسسه مطالعات ایران و اوراسیا (ایراس) ... و کاهش تدریجی در
آمدهای نفتی در همین دوره، وضعیت توسعه اقتصادی این ... با وجود قدرتمندي روسيه تا
جايگاه يكي از دو ابر قدرت جهان در سالهاي 1945 تا 1991 و جايگاه امروز ...

الگوهای توسعه در ایران - تبیان

25 جولای 2013 ... نکته قابل تامل دیگر اکتشاف منابع غنی نفتی در جنوب ایران بود که می ... با اشغال
نظامی ایران پرونده توسعه براساس الگوی آلمانی بسته شد. ... اسمیت در خود می آورد: «در
سال های قبل از 1945 همه نخست وزیران ژاپن از خانواده های سامورایی قدیم بودند. ...
soleymani2010 (14) · mashkock (12) · bahaar88 (12) · shadbi (11) ...

روسیه و آمریکا از پلوتونیوم خود می کاهند - BBC Persian - BBC.com

13 آوریل 2010 - 24 فروردین 1389 ... افزایش امنیت اتمی نباید "به حقوق کشورها
برای توسعه و بهره برداری از انرژی اتمی ... این اجلاس دو روزه بزرگترین نشست بین
المللی به میزبانی آمریکا از سال 1945 بود. ... مخالفت روسیه با تحریم صنعت نفت
ایران.

ایرنا - گزارش ای اف سی از کارنامه موفق ترین تیم ایران در فوتبال قاره ...

13 فوریه 2017 ... استقلال موفق ترین تیم ایران در قاره آ‌سیا است که دو قهرمانی در جام ... لژیونرسابق
ایران با نفت تهران در سال ۲۰۱۵ تا مرحله یک چهارم نهایی لیگ ...

نکونیوز - پایگاه تحلیلی خبری نفت ، انرژی و اقتصاد 11 خرداد 1395 ...

نکونیوز - پایگاه تحلیلی خبری نفت ، انرژی و اقتصاد 11 خرداد 1395 ساعت 5:56 ...
اوت 1945: در ششم اوت، یک بمب افکن ایالات متحده، بمب اتمی ساخته شده با اورانیوم را
به ... کره شمالی هم‌چنین در حال توسعه تکنولوژی موشک بالستیک است. ... نگه داشتن
برنامه هسته‌ای ایران محدود به مقاصد صلح‌آمیز بین ایران و قدرت‌های بزرگ امضاء شد.

ترکیه در چنبرۀ تضادهای سرمایه داری و اسلام گرائی | مجله هفته

2 آوريل 2016 ... حزب عدالت و توسعه که رهبری آن را رجب طیب اردوغان بر عهده دارد، شماری از ... این
اصلاحات پس از 1945 با کمک طرح مارشال از سر گرفته شد و با .... نرخ بیکاری در سال
های 2010 تا 2014 چنین گزارش شده است: 11.2%، 9.2%، 8.4%، 9.1% و 10.0%. .... نیاز
این کشور به انرژی نفت و گاز ایران که به کاهش وابستگی ترکیه به ...

عصر نفت - رویاهای گازپروم در مستطیل سبز

4 سپتامبر 2017 ... این باشگاه در سال 1945 میلادی تاسیس شده و از سال 2010 میلادی، لوگوی لاجوردی
شرکت گازپروم بر سینه بازیکنان این تیم می درخشد. این تیم در ...

موانع و فرصت های توسعه کارآفرینی در ایران - خانه کارآفرینان

29 جولای 2017 ... موانع و فرصت های توسعه کارآفرینی در ایران. vv9v8v09fq:CMS_Content:1;2;4;6;7;8
;9;10;11;12;13;14;16;17;18;19;20;21;22;23;24;25;26;27;1897 ...

نفت روی بشکه ای 60 دلار فریز می شود - هنگام نیوز | خبر فارسی

25 دسامبر 2016 ... یک تحلیلگر بازار نفت با اشاره به توافق ایران و عربستان بر روی نفت بشکه ...
صندوق توسعه ملی از صادرات نفت خام و میعانات 20 درصد و قیمت هر بشکه نفت ...
بانکی که از آن صحبت می کنیم از سال 1945 یعنی بعد از جنگ جهانی دوم وجود ....
روسیه 2010 با 2016، روسیه تبدیل به یک بازیگر عمده در خاورمیانه شده است.

دانشکده روابط بین الملل - اخبار > جلسه دفاع از رساله آقاي علی قاسمی ...

8 جولای 2017 ... در فصل چهارم با تحلیل سیاست‌گذاری‌های ایران در خصوص مقابله با مواد مخدر مشخص
می‌شود تحولاتی که در این مدت صورت گرفته همواره متأثر از فضای ...

Sheet1 - شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی جمهوری اسلامی ایران

1, بیست و یکمین نمایشگاه بین المللی نفت گاز پالایش و پتروشیمی - 16 لغایت
..... 115, 113, توسعه نفت هرمزان, تولید کننده انواع قیر, تهران - خیابان کریمخان زند-
پلاک ...... صابونچی - کوچه نهم (ایازی) - پلاک 33, www.carafil.com, ایران, 38B, 2010
...... heat exchangers Industrial activity dates back to 1945 the range of heating ...

آذری‌های ایرانی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

تعداد زیادی از آذری‌های ایران به امید یافتن شغل در منطقه تازه توسعه یافته آذربایجان
... صنایع نفتی باکو، این شهر به مقصد جدیدی برای مهاجران ایرانی آذری تبدیل شد. ...
Map of Azerbaijani-inhabited regions of Iran, according to a poll in 2010 ..... the
Iranian Azerbaijani Communist Ja'far Pishevari، was set up in Tabriz in 1945-46.

وب نوشت سيد غلامحسين حسن تاش - بازار نفت

ضمنا به نظر مي‌رسد كه گرايش دولت ترامپ به توسعه نفت و گاز غيرمتعارف شِيلي، ...
تلاش شود كه با تشديد تحريم‌هاي اوليه و ثانويه، نفت ايران را از بازار جهاني خارج كنند.
...... در سال 1945 در مورد حمايت از خانواده عبدالعزيز در مقابل تضمين تامين نفت مورد
نياز ... اكنون قراردادهاي نفتي عراق كه از سال 2010 به بعد منعقد شده به نتيجه رسيده و
...

بررسی تاثیر تحقیق توسعه در پیشرفت صنعت انرژی برق بادی جهان ...

19 آگوست 2017 ... پس از وقوع بحران جهانی نفت در دهه 70 میلادی، کشورهای صنعتی و پیشرفته ... انرژی
بادی در ایران و جهان (مهندسی برق قدرت) انرژی بادی در ایران و جهان در جهان هزاران ... to
Power Systems (PMAPS) , 2010 IEEE 11th International Conference سال ... توسط
خودرو ساز (فورد) 1945: آغاز برون سپاری (out source) فعالیتهای…

نفت روی بشکه ای 60 دلار فریز می شود - هنگام نیوز | خبر فارسی

25 دسامبر 2016 ... یک تحلیلگر بازار نفت با اشاره به توافق ایران و عربستان بر روی نفت بشکه ...
صندوق توسعه ملی از صادرات نفت خام و میعانات 20 درصد و قیمت هر بشکه نفت ...
بانکی که از آن صحبت می کنیم از سال 1945 یعنی بعد از جنگ جهانی دوم وجود ....
روسیه 2010 با 2016، روسیه تبدیل به یک بازیگر عمده در خاورمیانه شده است.

وب نوشت سيد غلامحسين حسن تاش - بازار نفت

ضمنا به نظر مي‌رسد كه گرايش دولت ترامپ به توسعه نفت و گاز غيرمتعارف شِيلي، ...
تلاش شود كه با تشديد تحريم‌هاي اوليه و ثانويه، نفت ايران را از بازار جهاني خارج كنند.
...... در سال 1945 در مورد حمايت از خانواده عبدالعزيز در مقابل تضمين تامين نفت مورد
نياز ... اكنون قراردادهاي نفتي عراق كه از سال 2010 به بعد منعقد شده به نتيجه رسيده و
...

الگوهای توسعه در ایران - تبیان

25 جولای 2013 ... نکته قابل تامل دیگر اکتشاف منابع غنی نفتی در جنوب ایران بود که می ... با اشغال
نظامی ایران پرونده توسعه براساس الگوی آلمانی بسته شد. ... اسمیت در خود می آورد: «در
سال های قبل از 1945 همه نخست وزیران ژاپن از خانواده های سامورایی قدیم بودند. ...
soleymani2010 (14) · mashkock (12) · bahaar88 (12) · shadbi (11) ...

بیست و دومین نمایشگاه بین المللی نفت، گاز، پاالیش و پتروشیمی ...

اتحادیه صادر کنندگان فرآورده های نفتی. 7 ... انجمن شرکت های مهندسی و پیمانکاری
نفت،گاز و پتروشیمی ... انجمن متخصصان کامپوزیت ایران ..... توسعه صنعت ایران
افق ...... 38B. 2484. 1498. Nilfisk ( Sharif Sanat Parsa). 41. 2010. 1499. Ningbo
Orient ..... 1945. 1745. Wika. 44B. 1368. 1746. Wintershall. 44A. 1249. 1747. Witt
Gase.

لیست پایان نامه های علوم سیاسی، مطالعات منطقه ای و روابط بین الملل ...

22 ژانويه 2015 ... نفت و توسع? ايران (2010-1945) .... بررسي نقش امريكا در توسعه دموكراسي در
خاورميانه .... سياست خارجي جديد تركيه و جايگاه ايران 2010-2000 م.

اعضای هیئت علمی .::. Alireza Azizi - پرتال دانشگاه صنعتی قم

مرکز مطالعات توسعه تکنولوژی دانشگاه صنعتی امیرکبیر. 8. کارشناسی. مشاوره ای
... انجام مطالعات استراتژی توسعه صنعت پتروشیمی در ایران. 1384. وزارت صنایع و ...

نگاهی فشرده بر ریشه های اقتصادی سیاسی انقلاب ۵۷ - تریبون زمانه

کارهای تئوریک وی شامل تئوری جهانی شدن بخش نفت، بحران نفت، اجاره ... این نوشتار
متن گفتاری است که در همایش ایرانیان در فیلا دلفیا در سپتامبر 2010 ارائه شده
است. ... جهانی، یعنی نظام بین المللی پاکس امریکانا (1979-1945 میلادی)، استوار
است. .... به نظر ما پاسخگوئی به بحران اقتصادی-سیاسی اواخر دهۀ 1330 خورشیدی در
ایران ...

Remembering the 1945 Makran tsunami - UNESDOC Database

در عمــان؛ و سشــاچاالم 12و آنّــا روپــرت 11، گوســتا هافمــن 11در ایــران؛ نــورا ... 3 انجمن
توسعه جامعه روستایی، گوادر، پاکستان ..... http://iotic.ioc-unesco.org/
1945makrantsunami/interview/4 ..... بعدهــا ایــن جزیــره بــرای یافتــن نفــت و گاز
نقشــه بــرداری شــد ولــی مدتــی ...... IOC Brochure 2010-4, 28 p., http://www.
ioctsunami.org/; ...

کروی ( توسعه معادن روی ایران ) | صفحه 98 | تالار بورس

تاریخ عضویت: 19 جولای 2010 ... Tahlilha.com شنبه 29 مرداد 90. تمدن ایلام, 20
آگوست 2011 · #1945 ... ولي نادي قمي معاون مالي و اقتصادي گروه توسعه معادن روي
ايران در گفتگو با خبرنگار خبرگزاري موج، از ... دهد و اگر تغییر در رویکرد نسبت
به ایران در آن کشورها ایجاد نشود، ایران نفت خود را به روی کل اروپا می بندد.

اولین شوک نفتی - شرکت کارگزاری بهمن

2) 1945-1900 : نیرو و حمل و نقل، بازارهای جدید مصرف نفت ... بیستم که با توسعه
امکانات و تجهیزات، برق جایگزین نفت در تولید روشنایی شد، زمینه‌های .... در
تابستان سال 1951 ملی شدن صنعت نفت ایران و تحریم جهانی علیه آن موجب حذف .....
شکل 10 – نرخ تولید ماهانه (میلیون بشکه در روز) برای 5 عضو اوپک، از ژانویه 1973
تا اوت 2010.

عدنی در توسعه و توانمندسازی بخش معدن و صنایع م نقشه ... - خانه معدن ایران

سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران ... نفت بدلیل فناوری شل آمری. کا
در ... 2010. تدوین. شده. و. متمرکز. بر. زیرساخت. و. مسکن. است،. طی. 4. ماه. امسال.
2100 ... 1,945. 1,928. 1,928 -21%. Zinc. $/tonne.. 1,932. 2,092. 2,910. 3,100.
2,600.

نکونیوز - پایگاه تحلیلی خبری نفت ، انرژی و اقتصاد 11 خرداد 1395 ...

نکونیوز - پایگاه تحلیلی خبری نفت ، انرژی و اقتصاد 11 خرداد 1395 ساعت 5:56 ...
اوت 1945: در ششم اوت، یک بمب افکن ایالات متحده، بمب اتمی ساخته شده با اورانیوم را
به ... کره شمالی هم‌چنین در حال توسعه تکنولوژی موشک بالستیک است. ... نگه داشتن
برنامه هسته‌ای ایران محدود به مقاصد صلح‌آمیز بین ایران و قدرت‌های بزرگ امضاء شد.

ایراس - توسعه اقتصادی، تحریم های غرب و آینده روسیه؛ جهانگیر کرمی

10 دسامبر 2016 ... ایده اصلی این نوشته آنست که تحریم های غرب بنیان توسعه اقتصادی ... الملل دانشگاه
تهران و عضو شورای علمی موسسه مطالعات ایران و اوراسیا (ایراس) ... و کاهش تدریجی در
آمدهای نفتی در همین دوره، وضعیت توسعه اقتصادی این ... با وجود قدرتمندي روسيه تا
جايگاه يكي از دو ابر قدرت جهان در سالهاي 1945 تا 1991 و جايگاه امروز ...

بررسي عوامل مؤثر در تنوع سبد كسب و كار مبتنی بر توانمندی های ...

كش ورهاي توس عه يافته در دهه هاي قبل و كشورهاي در حال توسعه را مديون بنگاه هاي
بزرگ و رشد .... ايران خودرو كه متولي اصلي چندين حوزه تنوع كسب و كار در گروه
صنعتي ايران ..... .5)فرآيند نوع 2( را سبب ش ود )پاک نيت و ديگران، 2010( 4تنوع
بخش ي بر ..... و ساختمان سازي، نفت، گاز و پتروشيمي و نيروگاه سازي فعاليت مي
كند.

Remembering the 1945 Makran tsunami - UNESDOC Database

در عمــان؛ و سشــاچاالم 12و آنّــا روپــرت 11، گوســتا هافمــن 11در ایــران؛ نــورا ... 3 انجمن
توسعه جامعه روستایی، گوادر، پاکستان ..... http://iotic.ioc-unesco.org/
1945makrantsunami/interview/4 ..... بعدهــا ایــن جزیــره بــرای یافتــن نفــت و گاز
نقشــه بــرداری شــد ولــی مدتــی ...... IOC Brochure 2010-4, 28 p., http://www.
ioctsunami.org/; ...

مکزیک - انجمن صنفی تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی

ﻧﺸﺎﻧﯽ: ﺗﻬﺮان، ﺑﺰرﮔﺮاه ﺷﻬﯿﺪ ﭼﻤﺮان، ﻣﺤﻞ داﺋﻤﯽ ﻧﻤﺎﯾﺸﮕﺎه ﻫﺎ، ﺳﺎزﻣﺎن ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺗﺠﺎرت اﯾﺮان. ﺗﻠﻔﻦ: 22664031-
2 ..... در ﺑﯿﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎي 1918 – 38 ﻣﮑﺰﯾﮏ دوﻣﯿﻦ ﮐﺸﻮر ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪه ﻧﻔﺖ ﺟﻬﺎن (ﭘﺲ از اﻣﺮﯾﮑﺎ). ﺑﻮد. ﺑﻪ دﻧﺒﺎل
ﻣﻠﯽ ..... درﺻﺪ ﺑﺮاي ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﻋﻀﻮ و ﺗﺴﺮي اﯾﻦ ﮐﺎﻫﺶ ﺑﺮاي ﮐﺸﻮرﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺗﺎ ﺳﺎل 2010 و. ﺑﺮاي
ﮐﺸﻮرﻫﺎي ... ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ. ﻣﮑﺰﯾﮏ در ﺳﺎل 1945 ﺑﻪ ﻋﻀﻮﯾﺖ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ در آﻣﺪ و در ﺑﺴﯿﺎري از
واﺣﺪﻫﺎي.

آذری‌های ایرانی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

تعداد زیادی از آذری‌های ایران به امید یافتن شغل در منطقه تازه توسعه یافته آذربایجان
... صنایع نفتی باکو، این شهر به مقصد جدیدی برای مهاجران ایرانی آذری تبدیل شد. ...
Map of Azerbaijani-inhabited regions of Iran, according to a poll in 2010 ..... the
Iranian Azerbaijani Communist Ja'far Pishevari، was set up in Tabriz in 1945-46.

بررسی تاثیر تحقیق توسعه در پیشرفت صنعت انرژی برق بادی جهان ...

19 آگوست 2017 ... پس از وقوع بحران جهانی نفت در دهه 70 میلادی، کشورهای صنعتی و پیشرفته ... انرژی
بادی در ایران و جهان (مهندسی برق قدرت) انرژی بادی در ایران و جهان در جهان هزاران ... to
Power Systems (PMAPS) , 2010 IEEE 11th International Conference سال ... توسط
خودرو ساز (فورد) 1945: آغاز برون سپاری (out source) فعالیتهای…

گزارش توسعه انسانی سازمان ملل متحد در سال 2010 و وضعیت ایران ...

4 نوامبر 2010 ... گزارش توسعه انسانی سازمان ملل متحد در سال 2010 و وضعیت ایران ... آور درامد نفتی
در دهه اخیر اثر منفی گسترش نابرابری ها در شاخص توسعه انسانی ...

مطالعه گردشگری جنگ در جهان؛ ارایه راهکارهایی به منظور توسعه ...

واژه های کلیدی: گردشگری، گردشگری جنگی، تور جنگی، یادمان های جنگ، توسعه. ...
برساند و زمینه را برای رشد فرهنگی و اقتصادی در دیگر جهات، آماده کند (Titta, 2010).
... در ایران پتانسیل های متعددی از گردشگری جنگ وجود دارد که هریک از آنها باتوجه به
...... با پایان یافتن جنگ جهانی دوم در سال 1945، شهر استالینگراد "شهر قهرمان" لقب ...

ایراس - توسعه اقتصادی، تحریم های غرب و آینده روسیه؛ جهانگیر کرمی

10 دسامبر 2016 ... ایده اصلی این نوشته آنست که تحریم های غرب بنیان توسعه اقتصادی ... الملل دانشگاه
تهران و عضو شورای علمی موسسه مطالعات ایران و اوراسیا (ایراس) ... و کاهش تدریجی در
آمدهای نفتی در همین دوره، وضعیت توسعه اقتصادی این ... با وجود قدرتمندي روسيه تا
جايگاه يكي از دو ابر قدرت جهان در سالهاي 1945 تا 1991 و جايگاه امروز ...

خصدرا ( صنعتی دریایی ایران ) | صفحه 1943 | تالار بورس

صفحه 1943 از 7190 < قبلی 1 → 1941 1942 1943 1944 1945 ... توسعه میدان‌های
نفتی مشترک فلات قاره شتاب می‌گیرد ... شد و شرکت نفت ایران و ایتالیا (iminico)
توسعه این میدان را آغاز کرد. ... تاریخ عضویت: 13 اکتبر 2010.

ﺟﻬﺎﻧﯽ ي در ﻋﺮﺻﻪ اﯾﺮان ﮔﺮي ﺻﻨﻌﺖ ﮔﺮدش ي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺛﯿﺮ آن ﺑﺮ و

ﭼﮑﯿﺪه. اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ. ي. ﻧﻘﺶ ﺳﻮاﻧﺢ ﻫﻮاﯾﯽ و ﺗﺄ. ﺛﯿﺮ آن. ﺑﺮ. ﺗﻮﺳﻌﻪ. ي. ﺻﻨﻌﺖ ﮔﺮدش. ﮔﺮي اﯾﺮان. در
ﻋﺮﺻﻪ ... و ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز. ﺻﻨﺎﯾﻊ ﮐﺸﻮرﻫﺎي. ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن. را در ﺧﻄﺮ ﻗﺮار داده اﺳﺖ . ﻧﻔﺖ.
يﻣﺜﺎﺑﻪﺑﻪ ... ﺛﯿﺮات ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺧﻮد را ﺗﺎ ﺳﺎل. 2010. ﺑﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﮔﺬارد. (. اﻃﻼﻋﯿﻪ ﺳﺎزﻣﺎن. ﺟﻬﺎﻧﯽ. ﺗﻮرﯾﺴﻢ. 2004. ).
ﺗﻌﯿﯿﻦ ...... 1945. ،. ﭘﺲ از ﭘﺎﯾﺎن ﺟﻨﮓ. ﺟﻬﺎﻧﯽ دوم، اﺗﺤﺎدﯾﻪ. ي. ﺑﯿﻦ. اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎﯾﯽ. ﺑﺎ ﻋﻨﻮان. »ﯾﺎﺗﺎ«. ﺗﺸﮑﯿﻞ
. ﺷﺪ.

تعامل استراتژی اقتصادی و سیاست خارجی در ایران معاصر

در این مقاله، تعامل نقش استراتژی توسعة اقتصادی در سیاست خارجی ایران طی سدة
اخیر بررسی می‌شود. فرضیة مقاله این است که ... تاریخ جهانی نفت، ج 2، از 1945 تا
1991، ترجمة غلام‌حسین صالحیار، تهران: اطلاعات. Afkhami ... Friedman, Brandon (
2010).

آنچه بر عراق تا به امروز گذشت - دیپلماسی ایرانی

27 آوريل 2014 ... دیپلماسی ایرانی: عراق خود را برای برگزاری انتخابات پارلمانی در 30 آوریل مهیا می
کند. ... 1945-1939: جنگ جهانی دوم. ... 1972: عراق شرکت نفت عراق را ملی اعلام کرد. ....
اکتبر 2010: شبه نظامیان کلیسایی در بغداد را به تصرف خود درآوردند. .... اوباما از
توافق آب‌و هوایی تا برجام است · سپاه: توسعه‌ توان دفاع موشکی کشور ...

رانت‌های نفتی، کارآفرینی و ساختار اداری دولت در ایران - دانشگاه تهران

بطور کلی دولت‌ها در کشورهای در حال توسعه صادرکننده نفت با ایجاد و حفظ ... رانت‌های
نفتی، کارآفرینی و ساختار اداری دولت در ایران ... (1945). the use of knowledge in
sosiety. the american economic review, 35(4), 519-30. Hong Vo, D. (2010).

نفت روی بشکه ای 60 دلار فریز می شود - هنگام نیوز | خبر فارسی

25 دسامبر 2016 ... یک تحلیلگر بازار نفت با اشاره به توافق ایران و عربستان بر روی نفت بشکه ...
صندوق توسعه ملی از صادرات نفت خام و میعانات 20 درصد و قیمت هر بشکه نفت ...
بانکی که از آن صحبت می کنیم از سال 1945 یعنی بعد از جنگ جهانی دوم وجود ....
روسیه 2010 با 2016، روسیه تبدیل به یک بازیگر عمده در خاورمیانه شده است.

ﺟﻬﺎﻧﯽ ي در ﻋﺮﺻﻪ اﯾﺮان ﮔﺮي ﺻﻨﻌﺖ ﮔﺮدش ي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺛﯿﺮ آن ﺑﺮ و

ﭼﮑﯿﺪه. اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ. ي. ﻧﻘﺶ ﺳﻮاﻧﺢ ﻫﻮاﯾﯽ و ﺗﺄ. ﺛﯿﺮ آن. ﺑﺮ. ﺗﻮﺳﻌﻪ. ي. ﺻﻨﻌﺖ ﮔﺮدش. ﮔﺮي اﯾﺮان. در
ﻋﺮﺻﻪ ... و ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز. ﺻﻨﺎﯾﻊ ﮐﺸﻮرﻫﺎي. ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن. را در ﺧﻄﺮ ﻗﺮار داده اﺳﺖ . ﻧﻔﺖ.
يﻣﺜﺎﺑﻪﺑﻪ ... ﺛﯿﺮات ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺧﻮد را ﺗﺎ ﺳﺎل. 2010. ﺑﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﮔﺬارد. (. اﻃﻼﻋﯿﻪ ﺳﺎزﻣﺎن. ﺟﻬﺎﻧﯽ. ﺗﻮرﯾﺴﻢ. 2004. ).
ﺗﻌﯿﯿﻦ ...... 1945. ،. ﭘﺲ از ﭘﺎﯾﺎن ﺟﻨﮓ. ﺟﻬﺎﻧﯽ دوم، اﺗﺤﺎدﯾﻪ. ي. ﺑﯿﻦ. اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎﯾﯽ. ﺑﺎ ﻋﻨﻮان. »ﯾﺎﺗﺎ«. ﺗﺸﮑﯿﻞ
. ﺷﺪ.

روابط عربستان و آمریکا: تحول معادله نفت – امنیت به وابستگی ...

11 مه 2013 ... توافقی که در 1945 میان عبدالعزیز و روزولت منعقد گردید و به معادله نفت در .... به
دلیل عدم وابستگی جدی امریکا به نفت عربستان از یکسو و توسعه زیرساخت های
نظامی ... ثبات و امنیت منطقه در گرو تعامل و همکاری متقابل ایران و عربستان کامران ....
December 2010 · November 2010 · October 2010 · September 2010 ...

ایرنا - گزارش ای اف سی از کارنامه موفق ترین تیم ایران در فوتبال قاره ...

13 فوریه 2017 ... استقلال موفق ترین تیم ایران در قاره آ‌سیا است که دو قهرمانی در جام ... لژیونرسابق
ایران با نفت تهران در سال ۲۰۱۵ تا مرحله یک چهارم نهایی لیگ ...

ﺟﻬﺎﻧﯽ ي در ﻋﺮﺻﻪ اﯾﺮان ﮔﺮي ﺻﻨﻌﺖ ﮔﺮدش ي ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺛﯿﺮ آن ﺑﺮ و

ﭼﮑﯿﺪه. اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ. ي. ﻧﻘﺶ ﺳﻮاﻧﺢ ﻫﻮاﯾﯽ و ﺗﺄ. ﺛﯿﺮ آن. ﺑﺮ. ﺗﻮﺳﻌﻪ. ي. ﺻﻨﻌﺖ ﮔﺮدش. ﮔﺮي اﯾﺮان. در
ﻋﺮﺻﻪ ... و ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻗﺘﺼﺎدي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز. ﺻﻨﺎﯾﻊ ﮐﺸﻮرﻫﺎي. ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن. را در ﺧﻄﺮ ﻗﺮار داده اﺳﺖ . ﻧﻔﺖ.
يﻣﺜﺎﺑﻪﺑﻪ ... ﺛﯿﺮات ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺧﻮد را ﺗﺎ ﺳﺎل. 2010. ﺑﻪ ﻧﻤﺎﯾﺶ ﮔﺬارد. (. اﻃﻼﻋﯿﻪ ﺳﺎزﻣﺎن. ﺟﻬﺎﻧﯽ. ﺗﻮرﯾﺴﻢ. 2004. ).
ﺗﻌﯿﯿﻦ ...... 1945. ،. ﭘﺲ از ﭘﺎﯾﺎن ﺟﻨﮓ. ﺟﻬﺎﻧﯽ دوم، اﺗﺤﺎدﯾﻪ. ي. ﺑﯿﻦ. اﻟﻤﻠﻠﯽ ﻫﻮاﭘﯿﻤﺎﯾﯽ. ﺑﺎ ﻋﻨﻮان. »ﯾﺎﺗﺎ«. ﺗﺸﮑﯿﻞ
. ﺷﺪ.

نکونیوز - پایگاه تحلیلی خبری نفت ، انرژی و اقتصاد 11 خرداد 1395 ...

نکونیوز - پایگاه تحلیلی خبری نفت ، انرژی و اقتصاد 11 خرداد 1395 ساعت 5:56 ...
اوت 1945: در ششم اوت، یک بمب افکن ایالات متحده، بمب اتمی ساخته شده با اورانیوم را
به ... کره شمالی هم‌چنین در حال توسعه تکنولوژی موشک بالستیک است. ... نگه داشتن
برنامه هسته‌ای ایران محدود به مقاصد صلح‌آمیز بین ایران و قدرت‌های بزرگ امضاء شد.

آذری‌های ایرانی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

تعداد زیادی از آذری‌های ایران به امید یافتن شغل در منطقه تازه توسعه یافته آذربایجان
... صنایع نفتی باکو، این شهر به مقصد جدیدی برای مهاجران ایرانی آذری تبدیل شد. ...
Map of Azerbaijani-inhabited regions of Iran, according to a poll in 2010 ..... the
Iranian Azerbaijani Communist Ja'far Pishevari، was set up in Tabriz in 1945-46.

اﻗﺘﺼﺎد ﻧﻔﺘﻲ و اﺳﺘﺒﺪاد در اﻳﺮان - آرش

ازدﻳﺪﮔﺎه ﺷﻤﺎ، ﻋﻠﺖ ﺳﺨﺖ ﺟﺎﻧﻲ اﺳﺘﺒﺪاد و ﺧﻮدﻛﺎﻣﮕﻲ در اﻳﺮان ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺗﺤﺮﻳﺮﻳﻪ ..... ﻗﺮار دارد، وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي
اﻧﻜﺸﺎف و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺨﺶ ﻧﻔﺖ را از دوران. ﻗﺮاردادﻫﺎي ...... اﻛﺘﺸﺎف، ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻔﺖ داﺧﻠﻲ آﻣﺮﻳﻜﺎ، ﭘﺮﻫﺰﻳﻨﻪ.
ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺪان ...... 1945. ) آﺷﻜﺎر ﻣﻲ. ﺳﺎزد. 8 . ﻣﺎ اﻋﺘﻘﺎد دارﻳﻢ ﻛﻪ ﻋﺼﺮ ﭘﺎﻛﺲ اﻣﺮﻳﻜﺎﻧﺎ در اواﺧﺮ دﻫﻪ. ي.
1970 ...... و ﻣﺎ ﻣﻲ. راﻧﺪﻳﻢ ﻫﻤﭽﻨﺎن روزﻫﺎ و ﺷﺒﻬﺎ ﺑﺮ آﺑﻬﺎي ﺗﻴﺮه و. ﺑﻪ ﺟﺎﺋﻲ ﻧﻤﻲ. رﺳﻴﺪﻳﻢ. دﺳﺎﻣﺒﺮ. 2010.
اوﺗﺮﺧﺖ.

نفت و توسعۀ ایران (2010-1945) - File

22 سپتامبر 2017 ... در این پژوهش با استفاده از آمار های مربوط به نفت و شاخص های توسعه، تاثیر نفت (
درآمد و ساختار های ناشی از نفت) بر توسعۀ ایران مورد بررسی قرار ...

واﻟﺮاﺷﺘﺎﻳﻦ اﺳﺎس ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺑﺮ 1332 ﻣﺮداد 28 ﻛﻮدﺗﺎي ﺑﺮرﺳﻲ

24 فوریه 2015 ... ﺎد ﺑﺪون ﻧﻔﺖ . 3-1-. ﺧﺮوج ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻧﻔﺘﻲ اﻳﺮان از ﻛﻨﺘﺮل. ﻗﺪرت. ﻫﺎي. ﻣﺮﻛﺰ ﻧﻈﺎم ﺟﻬﺎﻧﻲ. ﺳﻮد ﺧﺎﻟﺺ ... 1945. (
ﻛﻨﻔـﺮاﻧﺲ ﻳﺎﻟﺘـﺎ). رخ داد. و در آن. رﻫﺒــﺮان ﺳــﻪ ﻛﺸــﻮر اﻧﮕﻠــﻴﺲ، آﻣﺮﻳﻜــﺎ و ﺷــﻮروي ﺣﻀــﻮر داﺷــﺘﻨﺪ. (
ﻫﻤــﺎن،. 2010. ؛ ﺳــﺎﻳﺖ www.eurozin.com .) آن. ﻃﻮر ﻛﻪ. واﻟﺮاﺷﺘﺎﻳﻦ. اﺳﺘﺪﻻل ﻣﻲ. ﻛﻨﺪ اﻳﺮان از ﺟﻤﻠﻪ
ﻣﻨـﺎﻃﻘﻲ ..... ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ و اﻋﻄﺎي ﺗﺴﻬﻴﻼت ﻣﺎﻟﻲ ﺑـﻪ ﺻـﺎدرﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻛﺎﻻﻫـﺎي اﻳﺮاﻧـﻲ.

منافع اقتصادی ایران در خزر - همشهری آنلاین

26 فوریه 2014 ... هرچند که تحریم‌های اقتصادی طی سال‌های اخیر هم به روند توسعه بنادر و هم به تجارت ...
فعالیت ایران در اکتشاف نفت از دریای خزر هیچ‌گاه به‌طور جدی مورد توجه قرار نگرفته
است. ... در این حوزه آذربایجان از سال 1945نخستین چاه نفتی را حفر کرد. ... در سال
2010به‌دلیل به خطر افتادن نسل ماهیان خاویاری، 5کشور حوزه خزر توافق ...

ترکیه در چنبرۀ تضادهای سرمایه داری و اسلام گرائی | مجله هفته

2 آوريل 2016 ... حزب عدالت و توسعه که رهبری آن را رجب طیب اردوغان بر عهده دارد، شماری از ... این
اصلاحات پس از 1945 با کمک طرح مارشال از سر گرفته شد و با .... نرخ بیکاری در سال
های 2010 تا 2014 چنین گزارش شده است: 11.2%، 9.2%، 8.4%، 9.1% و 10.0%. .... نیاز
این کشور به انرژی نفت و گاز ایران که به کاهش وابستگی ترکیه به ...